Nieuwsverspreiding onder de migrantenouders
Ik sta er soms versteld van hoe mijn ouders zich weten te verdiepen in het actueel Nederlands nieuws. Ze hebben moeite met de Nederlandse taal en soms lijkt het alsof ze vooral aandacht hebben voor het Chinese nieuws in Hong Kong ondanks dat zij een leven hier aan de andere kant van de wereld hebben. Het grappige is, ik herken dit niet alleen bij mijn ouders en andere Chinese families, maar het is blijkbaar een gewoonte van alle migranten om het nieuws van hun vaderland te volgen.
Telkens wanneer ik bij vrienden met een andere culturele achtergrond over de vloer kom, zie ik dat hun ouders via de satelliet het nieuws of series van hun vaderland aan het volgen zijn. Het geeft hen natuurlijk een gevoel van ‘thuis”. Uiteraard wil je op de hoogte blijven van de thuissituatie en is het prettig om wereldnieuws in je moedertaal te kunnen volgen. Dus ik zou zeggen lang leve satelliet TV!
Op de een of andere manier weet mijn familie zich wel te verdiepen in de Nederlandse actualiteiten over Corona. Zo krijg ik regelmatig van mijn ouders op de familie groepsapp berichten doorgestuurd die ingesproken zijn door een Chinese oom of tante met informatie over het Corona. Weetjes en tips waar wij voor moeten oppassen. Ze hebben dan de informatie natuurlijk van hun kinderen gehoord en delen deze dan. Ook bestaat er een Chinese krant met actueel Nederlands nieuws. Maar deze komt niet dagelijks uit. De Chinese community moet het Nederlandse nieuws tussen de periodes door toch maar inwinnen via haar eigen bekenden.
Tolken en vertalen is een expertise
Bij mijn ouders thuis staat regelmatig het Nederlands nieuws aan, maar het nieuws volkomen begrijpen is een ander verhaal. Als ik thuis ben, vraagt mijn moeder altijd: “Wat wordt er gezegd op TV?” Om aan haar nieuwsgierigheid te voldoen, begin ik gelijk te vertalen, maar halverwege de vertaling krijg ik het Nederlands bericht al niet meer mee omdat ik bezig was met het vertalen voor mijn moeder. Vaak krijg ik daarna nog een Chinese les van mijn moeder omdat mijn vertaling blijkbaar te gebrekkig was. Nu ik deze blog schrijf, besef ik: “Logisch eigenlijk, ik ben toch helemaal geen tolk van beroep?”
Ik weet nog heel goed dat er ooit een Chinees bruidspaar was dat in Nederland ging trouwen. De bruid was geëmigreerd naar Nederland en de bruidegom was een tweede generatie migrantenkind.
De bruid had een vriendin gevraagd om de ceremonie bij te wonen en deze te vertalen. De vriendin vertaalde dan ook de toespraak van de trouwambtenaar. Hoe het echtpaar elkaar leerden kennen, hoe de liefde tussen hen was ontstaan etc. Dat ging om en om. De trouwambtenaar deed het woord en gaf dan de gelegenheid aan die vriendin om het woord te vertalen.
Zeg maar gewoon ‘Ja’
Vervolgens kwam de officiële huwelijksplechtigheid waarin de trouwambtenaar alle wettelijke bepalingen die het huwelijk met zich meebrengt, voorlas en eindigde vervolgens met de vraag betreft het jawoord. Iedereen was stil en verwachtte toen een lange vertaling van die vriendin. Ik was zelf nog een kind, dus kon natuurlijk niet alle wettelijke bepalingen begrijpen. Maar blijkbaar was dat hele stuk voor haar ook geen makkelijke taak om te vertalen waardoor zij gewoon in het Chinees tegen de bruid zei: “Zeg maar gewoon ‘JA!” waarop het publiek natuurlijk hard om moest lachen. Vroeger dacht ik dat ze die vriendin uitlachten vanwege een “slechte” vertaling maar nu besef ik dat de mensen moesten lachen vanwege de herkenbaarheid. Want hallo: Als je geen jurist bent zou je ook echt niet in één adem de wettelijke bepalingen die een huwelijk met zich meebrengt kunnen vertalen. Dat is gewoon beroepstaal.
Van opluchting naar irritatie
Je kunt je natuurlijk voorstellen hoe opgelucht ik was toen ik erachter kwam dat er een website bestaat waar je de Nederlandse persconferentie van de Corona-maatregelen kunt volgen in een andere taal.
In alle blijheid en nieuwsgierigheid ging ik de website bezoeken. Immers ben ik ook nieuwsgierig naar de vocabulaire van een tolk wanneer hij het Nederlands naar het Chinees vertaald.
Maar helaas… het was vreugde en nieuwsgierigheid met een duur van een minuut die volgde naar teleurstelling en kleine irritatie.
Arabisch, Berbers, Engels, Farsi, Marokkaans-Arabisch, Pools, Tigrinya (nooit van gehoord voordat ik het voor deze blog opzocht) en Turks!
Wauwww! Acht talen, maar geen Chinees! Hoe dan??? Nog een keer ging ik het hele rijtje door maar ik zag geen Chinese vertaling daar tussen. Ik snapte het niet. Chinees is toch ook een belangrijke wereldtaal? Hoe kan het dat deze taal niet wordt meegenomen in het aanbod van vertalingen? Ik moet bekennen dat er een kort gevoel van irritatie bij mij ontstond. Hoezo geen Chinese vertaling? Zelfs in het Pools en Tigrinya! Ik geloof toch dat de Chinezen al vele malen langer in Nederland zijn gevestigd. Maar goed, dat is een heel ander onderwerp. Het laat in ieder geval wel weer zien dat de Chinezen in Nederland niet erg zichtbaar zijn. Want ook onder Chinese ouderen is er behoefte naar vertalingen en telefonische hulplijnen maar wordt deze hulp niet of nauwelijks aangeboden.
30 Maart jl. werd ik positief verrast toen ik het bericht las dat er een telefonische hulplijn is voor migrantenouderen. Deze telefonische hulplijn biedt de mogelijkheid om een luisterend oor te bieden en Coronavragen te beantwoorden in hun moedertaal. En guess what… Dit keer was de Chinese taal wel beschikbaar! Yayy!
Het viel mij op dat er op meerdere plekken vertalingen worden geboden tijdens deze Coronatijden. Zo ook op nu.nl. Zij vertalen hun Corona nieuwsberichten in het Arabisch, Engels, Pools en Turks. De eerste keer toen ik dat zag was ik daar positief over omdat zij de groep mensen die moeite hebben met de Nederlandse taal niet zijn vergeten. Maar hoe vaker ik die melding zie, des te vaker er door mijn brein de gedachte flitst: “Waarom geen Chinese vertaling?”
Vandaag was bij mij het toppunt bereikt. In grote letters kwam een artikel onder mijn ogen:
“RODE KRUIS BEREIKBAAR VOOR CORONAVRAGEN IN HET TURKS, ARABISCH EN TAMAZIGHT.”
Laat ik vooral vooropstellen dat ik het echt al super goed vind dat deze instanties al de moeite hebben genomen om etnische bevolkingsgroepen, migrantenouderen en vluchtelingen die moeite hebben met de Nederlandse taal te helpen door hulp in hun moedertaal te bieden.
Maar wederom volgde bij mij snel een tweede gedachte: Waarom niet in het Chinees???
Kip-ei verhaal
Met het gevoel van oneerlijkheid besloot ik contact te nemen met het Rode Kruis om hun eens te vragen waarom er geen telefonische hulplijn in het Chinees wordt aangeboden. De aardige mevrouw gaf aan dat er eigenlijk geen Chinese mensen bellen. Daarom gaan zij ervan uit dat er ook geen vraag naar is, waarop ik antwoordde dat dit natuurlijk een kip-ei verhaal is, want als de Chinese community niet weet dat deze hulplijn wordt gefaciliteerd, zal er ook geen Chinees gaan bellen.
Dus ik vroeg aan die aardige dame: “Zijn er dan daadwerkelijk mensen die in het Turks, Arabisch of Tigryaans de hulplijn bellen om aan te geven dat ze vragen hebben over het Corona? Moet ik me dan voorstellen dat migrantenouders of vluchtelingen zelf de telefoon oppakken en het nummer van het Rode Kruis draaien en in hun moedertaal duidelijk maken dat ze Coronavragen hebben?” (Dat lijkt me eigenlijk sterk omdat deze groep waarschijnlijk de weg naar het telefoonnummer niet weten) Maar blijkbaar hebben mensen van deze etnische bevolkingsgroepen die wel de Nederlandse taal spreken een stem uitgebracht. Zij zijn voor hun community opgekomen en hebben deze behoefte gesignaleerd en aangekaart waardoor de vertalingen in hun taal nu beschikbaar zijn.
Zo heb ik ook mijn vraag bij het Tolk en Vertaalcentrum Nederland neergelegd en beide instanties hebben aangegeven dat wanneer er bekend wordt dat er vraag naar is, zij ook een hulplijn of een vertaling van een persconferentie in de Chinese taal beschikbaar zullen stellen.
Toen viel bij mij natuurlijk het kwartje! De oudere generatie Chinezen zullen nooit uit zichzelf zo’n instantie bellen en winnen op eigen kracht informatie via hun omgeving in. De jongere generatie Chinezen kregen hetzelfde aangeleerd en namen dit ook als voorbeeld. Als er iets is dan lossen we dat zelf op. We horen en willen vooral niemand lastigvallen. Het gevoel van afhankelijk zijn doet pijn en geeft ons een gevoel van zwakte. Met als gevolg dat de Chinese community in Nederland nu wordt overgeslagen wanneer het gaat om ondersteunende faciliteiten.
Dus vergeet vanaf nu vooral niet te vragen als je moeite hebt met de Nederlandse taal! Hulp is er wel, maar het is een kwestie van communiceren. #DURFTEVRAGEN!
Kijk hier voor een overzicht van instanties met vertalingen.
